Archief
21-1 Lezing Japanse filosofie: nō-theater tussen zelf en zelfloosheid [presentatie Japanse Filosofie], ISVW, organisatie Vrienden van de ISVW, met MIURA, Fumiko
22-1 Online lezing Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, ISVW
27-1 Lezing Tienduizend poorten (1): De Boeddha, een weg van verstilling, ISVW, co-docent: Lucas den Boer
5-2 Presentatie Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, Spui 25 met Mischa Blok
20-2 Lezing Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, Vereniging voor Wijsbegeerte, ’s Gravenhage
24-2 – 25-2 Lezingen Tienduizend poorten (2): De taoisten: humor en relativering, ISVW, co-docent: Lucas den Boer
1-3 Lezing Chinese filosofie, ISVW, organisatie Overleren, Dick Middelhoek
8-3 Lezing Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, Ehipassiko, Antwerpen
2-3 Opening Expositie Michiel Knaven en Maarten Sipma ‘Observaties’, Grote Kerk Zwolle
23-3 Lezing Woorden van vuur: bruidsmystiek bij Rumi en Mahadevyakka, SCFA Antwerpen
23-3 – 24-3 Tienduizend poorten (3): De yogi’s, grenzeloze liefde, ISVW, co-docent Lucas den Boer
27-3 Gesprek Hōnen, devotioneel boeddhisme in Japan, Filosofie Oost-West
4-4 Lezing Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, Van Someren en Ten Bosch, Zutphen [Ine Soepnel]
7-4 Lezing Stress, ZIOP, Zen.nl Nijmegen [Rients Ritskes]
9-4 Lezing Sport en zen, MIMIK Deventer, zen.nl [Rients Ritskes en Steven Edelenbosch, met medewerking van Foppe de Haan]
26-5 Gesprek Johannes Erp: schilder van het mystieke wit, EICAS Deventer
14-6 Lezing Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, Pentagram boekhandel, Haarlem
16-6 Lezing AI en de waarheid, ZIOP, Zen.nl Nijmegen [Rients Ritskes]
5-7 Lezing Taoïsme, Colloquium voor Levensfilosofie, Leiden [Martine Berenpas]
14 – 18-8 Lezingen ISVW Summerschool ‘Denken over de drempel’, co-docent: Rico Sneller
September – oktober Collegereeks Japanse filosofie, Zen.nl [online]
15-9 Lezing Meester en leerling, ZIOP, Zen.nl [Rients Ritskes]
16-9 Lezing Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, Filosofisch café Zwolle
22-10 Lezing Taoïsme: volg de kracht van het zachte, AOG School of Management Groningen [online]
23-10 Lezing Japanse filosofie: de denkweg van verfijning en verbinding, Filosofisch café Haarlem
10-11 Diner pensant Taoïsme: volg de kracht van het zachte, Koken aan de Waal Nijmegen Lent
Oktober – december Cursus Hoogtepunten Japanse Filosofie, IJsselvilla Deventer
3-1 Lezing Oosterse filosofie: denken tussen loslaten en verbinden, Kunstkring Grossel, Dick van Welzen
13-1 Lezing Chinese filosofie, leernetwerk schoolleiders PO, Dick Middelhoek, Overleren
14 en 15-1 Modereren en bijdragen aan Symposium Weg van God met Marc De Kesel en Erik Meganck, ISVW
24-1 Lezing Doe het niet-doen. De filosofie van het taoïsme, Filosofisch Café Zwolle
11-2 Lezing Als een dauwdruppel op het gras: Japanse filosofie in dialoog met het Westen, SCFA
3-3 Colloqium Levensfilosofie Universiteit Leiden (Martine Berenpas), Meister Eckhart en Dōgen zenji
14-3 Wat is oosterse filosofie? (privéles)
17-3 Lezing Chinese filosofie, leernetwerk schoolleiders PO, Dick Middelhoek, Overleren
18-3 Lezing Heidegger en de oosterse filosofie, ISVW, onderdeel van de Basisopleiding Interculturele filosofie, Renate Schepen
19-3 Lezing Zenrituelen, ZIOP zen.nl, Rients Ritskes [online]
20-3 Lezing In alle dingen heb ik rust gezocht, zencentrum Eindhoven, Wanda, Sluyter [online]
24-3 Lezing Zenboeddhisme: de kunst van het loslaten, sangha Ehipassiko, Antwerpen, Bert Caekelbergh [online]
13-4 Lezing Taoïsme: doe het niet-doen, Van Someren en ten Bosch, Zutphen
22-4 Lezing Taoïsme: doe het niet-doen, Groninger Nacht van de filosofie
11-5 Podcast Lao Zi, Centre Erasme, Allard Ammelink en Judith Zweinstra
13-5 Lezing Tussen tijd en eeuwigheid: Meister Eckhart en zenmeester Dōgen over het eeuwig nu, SCFA
21-5 Lezing Wat is Japanse filosofie? Vriendendag ISVW, Stichting vrienden van de ISVW
11-6 Lezing Jukai, boeddhistische geloften, ZIOP zen.nl, Rients Ritskes / Floor Rikken
30-6 Lezing Rilke: dichter rond het stille midden, retraite zen.nl Doetinchen, Raoul Destrée [online]
14-7 Lezing Leren van het landschap (Rilke’s late landschaplyriek), ISVW, Florian Jacobs
18 – 20-8 ISVW Summer School Homo Creator over Giacometti en Dōgen, met dr. Rico Sneller
6-9 Gesprek filosofische leeskring ‘De Worp’ Deventer over Basisboek Oosterse filosofie
September – december Leesgroep In alle dingen heb ik rust gezocht, De IJsselvilla, Deventer
17-9 Lezing Samsara en nirwana, ZIOP zen.nl, Rients Ritskes, met Tommy Wieringa
Oktober – november lezingenreeks (zes delen) Japanse filosofie, zen.nl [online]
17-10 Lezing Een taoïstische blik op onsterfelijkheid, ISVW-week over onsterfelijkheid, moderatie: Lianne Tijlhaar
24-10 tot en met 29-10 VILLA SOFIA, Gombitelli, Toscane (Italië), seminar De Weg ontstaat door te gaan, taoïsme, organisatie Jan FLameling
12-11 Lezing Zen en het milieu, ZIOP zen.nl, Rients Ritskes
11-12 College Zen: the Eternal Pursuit of Happiness, UvA, Sarah Weingartz
20-12 Filosofie Oost-West (FOW): gesprek over zenmeester Dōgen
27-1 De essentie van Dōgen, leesgroepsessie Leiden onder leiding van Wouter Bellier
Februari – april Close-reading zenteksten en hoogtepunten uit Dōgens SBGZ, online [privé-les]
5 en 6-3 Basisopleiding (BO) Japanse filosofie (1: shintō) ISVW Leusden, gastspreker: Henk Oosterling
13-3 ZIOP Absurdisme, zen.nl, Rients Ritskes
23-3 Mystieke Salon Intimiteit en onthechting, Titus Bransma Instituut, Herman Westerink (moderatie), Marc de Kesel (dialoog), online
26-3 SCFA Woorden van vuur: Rumi, Mahadeviyakka, Mirabai, Hadewych
2 en 3-4 Basisopleiding (BO) Japanse filosofie (2: boeddhisme) ISVW Leusden, gastspreker: Asha Karami
12-4 Teishō Leven is loslaten, Slangenburgabdij Doetinchem, Raoul Destrée, zen.nl
23-4 De maan in een dauwdruppel: over intimiteit en onthechting, Nacht van de filosofie Fryslân, Leeuwarden
12-5 ‘De polen zitten in ons’: Meister Eckhart bij Paul Celan [over Intimiteit en onthechting], boekhandel Van Someren en ten Bosch, Zutphen
4 en 5-6 Basisopleiding (BO) Japanse filosofie (3: confucianisme) ISVW Leusden, gastspreker: Pablo M. Lamberti
12-6 Salontafel (diner pensant) Koken met Dōgen, Koken aan de Waal, Nijmegen Lent
26-6 Dichter rond het stille midden: Rilke’s grafschrift en ‘Shawl’-gedichten, ISVW Leusden, ter gelegenheid van het verschijnen van Florian Jacobs’ Blijven is nergens. Het Europa van Rilke (Boom, 2022)
2 en 3-7 Basisopleiding (BO) Japanse filosofie (4: modern denken) ISVW Leusden
22-8 – 26-8 Summerschool Het wonder van het bewustzijn, met Rico Sneller, ISVW Leusden
17 en 18-9 Basisopleiding (BO) Japanse filosofie (5: Japan en de wereldfilosofie), ISVW Leusden, gastspreker: Renate Schepen
Oktober – december Leesgroep taoïstische teksten Deventer, muziekschool LIMAI
24-9 ZIOP Zensymbolen, zen.nl, Rients Ritskes
13-11 ZIOP Superaandacht, zen.nl, Rients Ritskes
16-11 Lezing Chinese filosofie, Reformatorisch Dispuut Dei Gratia, Wageningen
12-12 Gastcollege UvA The Eternal Pursuit of Happiness: chan/zen: Ties van der Werff
5-1 Gastcollege UvA The Eternal Pursuit of Happiness (Max van der Linden) : Zen (online)
5-2 Podcast Zen Centrum Amsterdam De essentie van Dōgen (met Remco Pijpers, online)
6-3 Masterclass Dōgen 2021 no.1, ISVW Koken met Dōgen (Tenzō kyōkun, online)
8-3 Lezing Studium Generale Groningen Opgeruimd staat netjes? De bewaarkunst uit het Oosten (online)
7-4 ERA Rotterdam Taoïsme
9-4 Schrijversgesprek met dichter Asha Karami, Jan van Eijck Academie, Maastricht (Erik Lindner, voorzitter)
14-4 ISVW De essentie van Dōgen, online lezing
17-4 SCFA (School voor Comparatieve Filosofie Antwerpen), In alle dingen heb ik rust gezocht (online lezing)
24-4 Levenskunst in oost en west III, ISVW met Maarten van Buuren
1-5 Masterclass Dōgen 2021 no.3, ISVW Dichtend denken
5-6 Masterclass Dōgen 2021 no.4, ISVW Een zenboeket
5-6 Levenskunst in oost en west IV Engagement, ISVW met Maarten van Buuren
12-6 Levenskunst in oost en west V Estheticisme, ISVW met Maarten van Buuren, gastspreker: Asha Karami
17-6 De polen zitten in ons, lezing over Paul Celan en Meister Eckhart, ISVW (online)
29-6 De polen zitten in ons, lezing over Paul Celan en Meister Eckhart, Verhalenhuis Haarlem
3-7 Masterclass Dōgen 2021 no.5, ISVW, Een selectie uit de Eihei Kōroku
16 t/m 20-8 Summerschool Joodse Filosofie en Mystiek, ISVW met Rico Sneller, gastsprekers Ton Naaijkens en Ronit Palache
26-9 ZIOP Transmissie, zen.nl Nijmegen (Rients Ritskens)
30-9 Eckhartlezing Albertinum Genootschap Nijmegen
28-10 Teishō Dōgen: poëzie en verlichting, Zen Centrum Nijmegen
30 t/m 31-10 Masterclass De Meesterwerken: Het Gouden Paviljoen van Mishima, gastspreker Asha Karami
7-11 ZIOP Rouw, zen.nl Nijmegen (Rients Ritskens, online)
15-11 Studium Generale Delft, Chinese filosofie: confucianisme en taoïsme (met Jeanne Boden en Ga Fung Chong, Sanne Helbers, moderator)
22-12 Gastcollege UvA The Eternal Pursuit of Happiness (Jonas Petterson, studentassistent): Zen (online)
18-1 Masterclass Dōgen II, ISVW Genjōkōan
Januari tot en met maart, Leesgroep In alle dingen heb ik rust gezocht, HOVO Nijmegen
5-2 Lezing In alle dingen heb ik rust gezocht, boekhandel Van Someren en Ten Bosch, Zutphen
22-2 Masterclass Dōgen III, ISVW Busshō
4-7 Masterclass Dōgen IV, ISVW Uji
1-8 Masterclass Dōgen V, ISVW Sansuikyō
2-10 Teishō In alle dingen heb ik rust gezocht, zen.nl (Raoul Destrée, online)
9-10 Basisopleiding Levenskunst in oost en west, ISVW met Maarten van Buuren I: Onthechting
31-10 t/m 1-11 Basisopleiding Levenskunst in oost en west, ISVW met Maarten van Buuren II: Liefde
2-11 Lezing Radboud Reflects Luiheid in oost en west, met Marc de Kesel, op locatie maar gestreamd
19-11 ZIOP Het kwaad en wij, Zen.nl Nijmegen, Rients Ritskens, online
19-11 Leernetwerk VO (Marc Coenders) Taoïsme (digitaal)
Schrijfduo en levenspartners Michel Dijkstra en Simone Bassie : ‘Alles draait om het zoeken van je balans. Dat is nu meer dan ooit een opgave.’
Beeld Herman Engbers
Simone Bassie en Michel Dijkstra maakten gereedschapskist voor levenskunst: ‘Het is knutselen, maar dan op hoog filosofisch niveau’
Uit alle windstreken halen Simone Bassie en Michel Dijkstra inspiratie voor levenskunst. Waar knappen ze zelf van op?
Ze hadden al een scheurkalender gemaakt, maar de velletjes daarvan houden het maar één dag. Nu hebben ze iets stevigers geschreven, al blijft het luchtig. “Hier kun je wat langer bij stilstaan”, zeggen Simone Bassie en Michel Dijkstra uit Deventer.
Met ‘Wu Wei, Ubuntu, Buen Vivir’ willen ze ‘levenskunst’ voeden, een door Franse filosofen aan de Oudheid ontleende, wijsgerige houding die momenteel vrij populair is. Bassie en Dijkstra leveren er ‘inspirerende teksten’ voor, waarbij de onvermijdelijke oud-Griekse Epicurus niet ontbreekt. Maar hun zwaartepunt ligt elders. Bassie en Dijkstra, beiden eind dertig, sprokkelden wijsheden uit alle windstreken bijeen, van Equador (buen vivir – goed leven) via Afrika (ubuntu – ik ben want wij zijn) tot aan het Verre Oosten (wu wei – niet ingrijpen).
De tradities waaruit u put zijn zeer divers, u bloemleest overal wijsheden vandaan. Maar tradities zijn toch als een geheel bedoeld, een package deal? U haalt dat pakket uit elkaar.
Dijkstra: “Ja, maar wij willen een gereedschapskist voor levenskunst maken. Zo kun je stukjes uit die tradities vergelijken, verbindingen leggen. Het is knutselen, ja, maar dan op hoog filosofisch niveau. Hopelijk. En we geven meteen wat kernbegrippen voor de moderne mens die wereldwijd contacten heeft. Je koopt spullen uit China, maar wat dénken Chinezen? Niet alle Chinezen kennen wu wei – niet ingrijpen – maar het biedt je wel een aanknopingspunt, en als je je erin verdiept, dan merk je dat het niet ver van je af staat.”
De titeldelen komen uit andere continenten. Maar in de honderd paragraafjes halen Bassie en Dijkstra ook veel auteurs uit het Westen aan, onder wie Meister Eckhart, Charles Taylor en Gerard Reve. Toch ontbreekt het Westen in de titel.
Is dat geen modern exotisme – fijn kijken naar verre culturen? Of verkoopt christendom niet zo lekker?
Dijkstra: “Dat is een goeie. De uitgever heeft de titel bedacht, dat is waar. Er schuilt wel cultuurkritiek in. Mondiaal gezien is er één vreemde eend in de bijt, en dat is het westerse denken. De andere tradities hebben een holistisch mens- en wereldbeeld. Dat hadden we in het Westen ook, maar daar zijn we van losgezongen. Nu staan mens en natuur tegenover elkaar.”
Voor zo’n allesomarmend wereldbeeld hoef je toch niet naar verre streken? U haalt hem niet aan, maar bij Franciscus van Assisi is dat zó terug te lezen: we zijn verbonden met iedereen, met dieren, met broeder zon en zuster dood.
Bassie: “Ja, absoluut, en daar brengen de andere tradities ons nu bij terug. Wij willen met onze boektitel iets rechttrekken, de wereldfilosofie wordt wat vergeten. De filosofie bestaat niet alleen uit westerse denkers.“
Uw boek laat zich lezen als een apotheek vol ideeën bij allerhande kwalen en passages in het leven. Waar hebt u zelf het meest baat bij?
Bassie: “Ik lijd al sinds mijn jeugd aan het milieu. U weet wel, de tijd van zure regen. Ik ben christelijk opgevoed met rentmeesterschap, dat drukt op me. Nu denk ik: is het wel zo erg? Dat leer ik door wu wei – niet-storend ingrijpen – en dat je daardoor spontaan voor alles gaat zorgen. Het helpt me bij mijn grote liefhebberij, tuinieren. Ik laat veel. Als je probeert méé te gaan met de natuur, dan komt alles tot bloei.”
Dijkstra: “Voor mij werkt Indra’s net tegen eenzaamheid. Dat net is een zenboeddhistische metafoor voor de werkelijkheid. Elk knooppunt is een edelsteen, een spiegel waar alles en allen in te zien zijn. Dus hoe eenzaam ik me ook voel, alle anderen zijn er wel. Dat helpt me, het geeft vertrouwen ook als je het niet voelt.”
U vormt een schrijversduo en bent getrouwd. Welke levenskunstige gedachten komen van pas bij een huwelijk, na maanden van thuiswerken?
Daar hoeft Bassie niet lang over te denken. “Op dit moment zou ik wel wat meer confucianisme in het huishouden willen zien. Ik ben van de orde.” Dijkstra: “Laat er wel wat ruimte zijn voor creatieve chaos, dat is taoïsme. Daar zoeken we, eh, de balans in.” Bassie. “Mijn eigen chaos waardeer ik wel, maar niet die van de ander. Ik zou wat taoïstischer willen zijn.”
Wat te doen bij onbeantwoorde liefde?
Dijkstra: “Dat antwoord zul je hier niet vinden, de premoderne tradities waaruit wij teksten selecteerden, kenden het individu met zulke vragen niet.” Dan pakt hij het boek erbij. Als een Jehova’s getuige met een bijbel in de hand bladert hij razendsnel naar pagina 85. “Ataraxia. Onverstoorbaarheid. Het hoogste genot ligt in de afwezigheid van pijn, zei Epicurus. Het is een schrale troost, maar wel fijn als je bedenkt wat er allemaal mis kan gaan in een mensenleven.”
“Onverstoorbaarheid is wel een erg lastige deugd”, reageert Bassie. Misschien, oppert Dijkstra, “werkt ze wel als je er langer naar leeft.”
Is er een ideaal moment op de dag om een hoofdstukje uit uw boek te lezen?
“Ik zou het ’s avonds doen”, zegt Bassie, “dan heb je er wat tijd voor.” Dijkstra: “Je kunt er ook mee beginnen en denken: ik ga straks minder storend ingrijpen als ik die lastige collega tegenkom.”
En tot slot: wat moet je als corona-thuiszitter lezen?
Die vraag zag Dijkstra aankomen. “Bladzijde 64. Tlaalahui, tlapetzcahui in tlaltipac. Dat is een Azteeks spreekwoord: het is glibberig en glad op aarde. Volgens de Azteekse denkers is de wereld een zeephelling. Alles draait om het zoeken van je balans. Dat is nu meer dan ooit een opgave. Door wat niet meer kan, de extra druk, de onzekerheid. Uitglijden doe je zeker, maar dat hoort erbij. Dan sta je weer op en vind je je balans.”
Bassie heeft een andere aanrader. Het is weer Confucius. “Hij vindt dat in alle relaties een hiërarchie zit. Daardoor weet ik dat het, nu we zo weinig mensen dichtbij hebben, goed is om me af te vragen: hoe bepaal ik wie ik toelaat? Ik krijg zo een nieuwe kijk op relaties en vriendschappen.”
Januari – april Leergang Oosterse filosofie IV: India, RU Nijmegen
16-2 Identiteiten in Oost en West: openheid en autonomie, School voor Comparatieve Filosofie Antwerpen
3-3 Taoïsme: de hoogste goedheid is al water, Vrije Gemeente Amsterdam
6-3 Congresbijdrage Humour in the beginning: Crack a joke, split your ego, Faculteit der Theologie, Filosofie en Religiestudies, RU Nijmegen
9-3 ZIOP zen.nl Nijmegen, Zen en de dood
14-3 Overleren (kennisnetwerk schoolleiders primair onderwijs en voortgezet onderwijs) Taoïsme: de kracht van het zachte
18-3 Eigentijdse mystiek, Filosofisch café Zwolle
8-4 Zenboeddhisme: de kunst van het loslaten, Ensōschool Amsterdam
1-5 Zen.nl Doetinchem, teishō Vergeving
5-5 Keukentafelgesprek ‘Wat kunnen wij leren van niet-westerse levensstijlen’, Bevrijdingsfestival Zwolle. (Andere gasten: Joram van Klaveren en Ashis Mathura; gespreksleider Linda Hakeboom)
17-5 Zenboeddhisme: de kunst van het loslaten, Theosofische Vereniging Nederland, Loge Utrecht
18-5 – 19-5 Mystiek voor nu, ISVW met Gerard Visser en Marc De Kesel
8 en 9-7, 11 en 12-7 Summerschool Op zoek naar de Weg, levenskunst uit de Chinese filosofie, HOVO RU Nijmegen
16-8 Bhakti: Mirabai en Mahadeviyakka, ISVW, gastcollege in cursus Interculturele esthetica, Arthur d’Ansembourgh
19-8 – 22-8 Grote denkers uit de oosterse filosofie, ISVW
9-9 De zin in werk: taoïsme, ISVW, gastcollege in cursus De zin in werk, Marlou van Paridon
21-9 Moderne Japanse filosofie, School voor Comparatieve filosofie Antwerpen
29-9 Lezing boekhandel Praamstra Deventer: In alle dingen heb ik rust gezocht
Oktober – december Leesgroep Zhuang Zi, HOVO RU Nijmegen
5-11 Raboud Reflects, RU Nijmegen, Maakt opruimen gelukkig? (andere gasten: Marian Donner en Walter Weyns)
12-11 Wijsgerige Kring Eindhoven: Zenboeddhisme, één stralende lotus
19-11 Wijsgerige Kring Eindhoven: Moderne Japanse filosofie in dialoog met het Westen
23-11 Masterclass Dōgen (I), ISVW: Shōbōgenzō Bendōwa
29-11 Congresbijdrage Mysticism and / as Love Theory, Titus Brandsma Instituut Nijmegen: Words of Fire: Akka and Rumi
17-12 Gastcollege UvA psychologie The Eternal Pursuit of Happiness: Zen Buddhism
19-12 Zencentrum Amsterdam, In alle dingen heb ik rust gezocht
10-2 Herdenkingsweekend René Ransdorp, ISVW
Februari – april, Leergang oosterse filosofie II: China, HOVO RU Nijmegen
11-3 2018 ZIOP (Zenmeester In OPleidingsdag) zen.nl Nijmegen: Instructies voor de kok
1-5 Zen.nl Doetinchem, teishō De weg (Dao en zen)
Mei t/m oktober Basisopleiding Chinese filosofie, ISVW
Mei t/m juli caput Oosterse filosofie, kunstacademie Minerva, Groningen
9-6 ZIOP Hakuin, zen.nl Nijmegen
14-6 Co-referaat Kees Schepers conferentie Down Town / Down Soul, Titus Brandsma Instituut Nijmegen
23 t/m 27 juli Zomerweek Voorbij het verstand, ISVW
11-7 Vergelijking Eckhart – Shankara, School voor Praktische Filosofie Deventer, Oxerhof
31-8 Zenboeddhisme: de kunst van het loslaten, Domincanenklooster Huessen
September –december : Leergang Oosterse filosofie III: Japan
4-10 Overleren (kennisnetwerk schoolleiders primair onderwijs en voortgezet onderwijs), De filosofie van Confucius
21-11 – 2-12 Japanreis Filosofie Magazine en Labrys
Maart-april Chinese Philosophy Studium Generale Maastricht University
15-4 Thinking Planet Tivoli Vredenburg Utrecht, zenboeddhisme
1-5 Taoïsme, Vrije Universiteit Amsterdam
18-5 Mannelijke en vrouwelijke mystiek, Zeeuwse gronden
23-5 Zenboeddhisme: de kunst van het loslaten, Technische Universiteit Delft
31-5 Zenboeddhisme: de kunst van het loslaten, Rijksuniversiteit Groningen
5 t/m 7-7 Zenweek Zen.nl, Radboud Universiteit Nijmegen
9-7 Preek Meister Eckhart, Dominicuskerk Amsterdam
12-7 Zenboeddhisme: de kunst van het loslaten, School voor Praktische Filosofie Leeuwarden
29-7 Werving Japanreis Labrys, ISVW
16 t/m 20-8 Zomerweek Mystiek en Literatuur, ISVW
September – december, Eastern Philosophy, Kunstacademie Minerva Groningen
23-9 Japanse filosofie in dialoog met het Westen, School voor Comparatieve Filosofie Antwerpen
September – december Leergang oosterse filosofie I, HOVO RU Nijmegen
13-10 Eckhart en Dōgen, Minisymposium filosofie en spiritualiteit, Universiteit Leiden
September 2017 – februari 2018 Basisopleiding Mystieke filosofie in oost en west, ISVW
23-11 – 4-12 Japanreis Filosofie Magazine en reisbureau Labrys, Nijmegen
